Bán đảo Yucatán phía bắc đã trải qua sự tàn phá đáng kể từ cơn bão Gilbert năm 1988, sau đó là một trận cháy rừng nghiêm trọng và hạn hán vào năm 1989. Thiệt hại về môi trường khiến người dân địa phương thành lập một tổ chức để kiến nghị bảo vệ môi trường lớn hơn từ chính phủ liên bang. Nhóm tự gọi mình là Hiệp hội Dân sự Yum Balam, sử dụng một cụm từ trong ngôn ngữ Yucatec Maya có nghĩa là "Chúa Jaguar" để chỉ một vị thần báo đốm của thiên nhiên.[4]

Các cuộc thảo luận giữa các nhóm địa phương và các cơ quan chính phủ đã dẫn đến việc thành lập Khu bảo vệ động vật và thực vật Yum Balam theo chương trình Khu bảo vệ động vật và thực vật liên bang vào ngày 6 tháng 6 năm 1994,[4] lần đầu tiên một khu vực được bảo vệ ở Mexico được yêu cầu của một cộng đồng địa phương. Khu bảo tồn này sau đó được công nhận là vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế theo Công ước Ramsar vào ngày 2 tháng 2 năm 2004.[1]